Zły plastik, czyli jak bisfenol A wpływa na starzenie i choroby autoimmunologiczne

05.10.2023

Bisfenol A (BPA) jest jednym z najczęściej produkowanych chemikaliów na świecie. Badania wykazały, że BPA może mieć podobną siłę do estradiolu w stymulowaniu niektórych odpowiedzi komórkowych. Pojawiające się dowody sugerują, że BPA może wpływać na wiele szlaków endokrynologicznych. Badania na gryzoniach wykazały niekorzystne skutki działania BPA na poziomie lub poniżej obecnego dopuszczalnego dziennego poziomu spożycia tego związku.

Bisfenol A, a badania bezpieczeństwa

Organizacje broniące producentów plastiku nawołują, że Bisfenol A nie powoduje zaburzeń endokrynologicznych przy realistycznych poziomach spożycia przez ludzi. Również Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności EFSA stwierdził, że „na podstawie kryteriów WHO uznano, że nie można stwierdzić, że BPA jest zaburzaczem hormonalnym”.

Ja jednak, zgodnie ze stanowiskiem wielu ekspertów w dziedzinie endokrynologii,  uważam, że warto wystrzegać się substancji należących do dysruptorów endokrynologiczne (EDC – endocrine disrupting chemicals), czyli substancjom wykazującym niekorzystne działanie na układ hormonalny.

Dysruptory endokrynologiczne (EDC)

Dysruptory endokrynologiczne mają budowę podobną do niektórych hormonów, min.: estrogenów, progesteronu czy androgenów.

Wiąże się je z:

• niedoczynnością tarczycy,
• Insulinoopornością,
• otyłoscią,
• przedwczesnym dojrzewaniem płciowym,
• problemami z zajściem w ciążę,
• nowotworami piersi i jajników,
• chorobami autoimmunologicznymi
• chorobami związnymi ze starzeniem starzeniem

Dysruptory endokrynologiczne (EDC) gromadzą się głównie w tkance tłuszczowej. Znajduje się je także w moczu, we krwi oraz w płynie owodniowym. Szczególnie narażone sa płody i małe dzieci.

Rodzaje EDC (dysruptorów endokrynologicznych)

• bisfenol A,
• ftalany,
• polichlorowane bifenyle,
• fluoropolimery,
• dioksyny.

O dioksynach w rybach pisałam w tym artykule.

BPA występowanie

• plastikowe pojemniki do przechowywania żywności,
• folia i torebki foliowe,
• butelki i nakrętki plastikowe,
• kosmetykach (dezodoranty, szampony, perfumy,
• niektóre produkty stomatologiczne,
• zabawki, butelki, smoczki dla dzieci,
• plastikowe kubki, talerze, słomki,
• papier toaletowy,
• paragony w terminalach płatniczych i potwierdzenia z bankomatu.

Droga dostanie się bisfenolu A do organizmu

Bisfenol A wchłania się do organizmu na trzy sposoby:

drogą oddechową
ważne szczególnie dla osób osoby pracujących w przemyśle chemicznym przy produkcja plastików, farb, lakierów czy papieru do kas fiskalnych

drogą pokarmową
w wyniku przenikania BPA z opakowań plastikowych.
BPA może przedostawać się do żywności, gdy w środku znajduje się płyn zasadowy lub kwaśny czyli np. kapusta kiszona z wiaderka

droga przezskórną
np. poprzez dotykanie paragonów fiskalnych czy potwierdzeń bankomatowych

Według badania opublikowanego w 2020 roku w Journal of the American Medical Association (JAMA Network Open), wysoki poziom bisfenolu A (BPA) w organizmie wiąże się z 49% wzrostem ryzyka zgonu w ciągu 10 lat.

Co możesz zrobić

• unikaj napojów i żywności pakowanej w plastikowe opakowanie,
• nie podgrzewaj plastiku,
• przechowuj żywność w szklanych pojemnikach, słoikach,
• nie myj plastikowych opakowań w zmywarce,
• nie bierz ze sklepu dodatkowych wydruków z terminala.

Podsumowanie

Potrzeba znacznie więcej badań, aby zrozumieć potencjalne niekorzystne skutki zdrowotne narażenia na BPA u ludzi i zrozumieć wiele ścieżek, przez które może on działać. Chociaż nie ma jeszcze wyczerpujących odpowiedzi na wiele pytań związanych z narażenie na BPA, to wiemy, że skutki związane z zaburzeniami gospodarki hormonalnej występują i są złożone oraz rozległe.

Nie możemy całkowicie pozbyć się BPA z organizmu, ale możemy zmniejszyć ekspozycję. Po kilku, kilkunastu dniach unikania bisfenolu A możemy obniżyć jego ilość w naszym krwiobiegu.

Jeśli chcesz sprawdzić czy dbasz o siebie wystarczajaco i chcesz wiedzieć, czy to co robisz poprawia czy pogarsza Twoje zdrowie, zwłaszcza gdy borykasz się z chorobą autoimmunologiczną lub dbasz o slow aging, umów się na konsultację. Sprawdzimy gdzie jesteś, czego potrzebujesz i co warto zrobić, abyś mogła osiągnąć swoje cele związane z dobrostanem.

Wybrane źródła:

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21605673/
https://bisphenol-a-europe.org/wp-content/uploads/2021/05/Endocrine-Disruption_Wasp_020720.pdfhttps://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/44624/97892141564274_eng.pdf;jsessionid=34FDE86DEF59EA3581228D208CFE2599?sequence=1