Jak stres wpływa na tarczycę

12.10.2020

Stres – często nie zdajemy sobie sprawy, czym jest i rozpoznajemy tylko niektóre jego aspekty. Ponadto nie mamy świadomości, jakie mogą być konsekwencje stresu. Stres może być naszym sprzymierzeńcem, ale – zwłaszcza długotrwały – może powodować dolegliwości i choroby. Jeśli czujesz się przytłoczony, masz wrażenie, że czynności, które masz wykonać przerastają Cię, Twoim jedzeniem powodują emocje i „zajadasz” stres, masz problemy z zaśnięciem, a jak się obudzisz, nie możesz zasnąć z powodu „krążących” myśli możesz odczuwać konsekwencje permanentnego stresu. Z artykułu dowiesz się jak stres wpływa na tarczycę i co możesz zrobić, aby sobie pomóc.

Moja historia 

Zanim zdiagnozowano u mnie autoimmunologiczne zapalenie tarczycy Hashimoto, przez wiele lat narażona byłam na działanie długotrwałego stresu. Stres mogą wywołać różnorodne trudne sytuacje, a moje życie miało ich wiele. Niektóre trwały wiele miesięcy, inne nawet lat. Dodatkowo stresory nakładały się na siebie. W tamtym czasie czułam się jak procesor w komputerze, który cały czas skanuje i analizuje różne pliki, pracuje na największych obrotach i stara się wyeeliminować zagrożenia. Do czasu. „Mój procesor się przegrzał”. Rozsypałam się.

Przez wiele lat wydawało mi się, że radzę sobie ze stresem. Kiedy sytuacja zaczęła być stabilna a zagrożenia minęły, miałam nadzieję, że wrócę do równowagi. Tak się nie stało. Zaczęłam słabnąć i źle się czuć. Zdiagnozowano u mnie chorobę Hashimoto. Pojawiły się problemy z układem immunologicznym, kostnym, hormonalnym i trawiennym. Byłam zbyt długo poddana sytuacji stresowej. Dopiero po jakimś czasie i po wprowadzeniu różnych interwencji dietetycznych i zmianie stylu życia sytuacja poprawiła się i teraz czuję się bardzo dobrze.

Nadnercza i oś podwzgórze-przysadka-nadnercza (HPA)

Nadnercza produkują adrenalinę i kortyzol. Zarządzają wykształconą w procesie ewolucji reakcją „walcz albo uciekaj”, ale też jako element układu hormonalnego produkują hormony wpływające na procesy metaboliczne. Pomagają uregulować ciśnienie krwi, unormować układ trawienny, przywrócić równowagę cukrową, elektrolitową i immunologiczną.

Tak jak tarczyca, nadnercza kontrolowane są przez podwzgórze i przysadkę mózgową. 

 Stres zakłóca działanie osi podwzgórze-przysadka-nadnercza (HPA), która reguluje temperaturę, trawienie, nastrój, układ immunologiczny, seksualność i metabolizm. Przewlekły stres obniża funkcję tarczycy.

Medycyna akademicka wyróżnia tylko dwie choroby nadnerczy – chorobę Addisona (pierwotna niedoczynność kory nadnerczy) i chorobę Cushinga (nadczynność kory nadnerczy). Medycyna integracyjna (funkcjonalna) wyróżnia również zaburzenia zwane wyczerpaniem (wypaleniem) nadnerczy. Środowiska endokrynologiczne dotychczas nie uznały tej jednostki chorobowej. 

Równowaga układu współczulnego i przywspółczulnego

Pod wpływem stresu wyzwalają się hormony stresu – adrenalina i noradrenalina, następnie CRH (kortykoliberyna), kortykotropina i kortyzol. W stresie, czyli sytuacji „walcz lub uciekaj”, organizm zwalnia procesy trawienne, podnosi się ciśnienie i tętno, źrenice się rozszerzają, odczuwalny jest wzrost energii. System współczulny odpowiedzialny jest za odpowiedź organizmu na stres. System przywspółczulny pozwala na obniżenie tętna i ciśnienia krwi, zwężenie źrenic, stymulację do prawidłowej pracy układ trawienny, gdy niebezpieczna sytuacja dobiega końca.

W idealnym świecie i zdrowym organizmie oba te systemy pozostają w równowadze. Układ współczulny zaangażowany jest w sytuacji stresowej, a przywspółczulny pozwala na powrót do stanu wyjściowego. Problemy pojawiają się, kiedy równowaga zostaje zachwiana i organizm jest nieustannie pod wpływem stresu. Przewlekły stres prowadzi do poważnych dolegliwości zdrowotnych, w tym chorób autoimmunologicznych. Niestety w obecnych czasach jesteśmy narażeni na chroniczny stres i nasz organizm pracuje na najwyższych obrotach. Pozostając cały czas w gotowości, organizm produkuje zbyt często hormonów stresu.

Hormony stresu mogą zakłócać konwersję T4 do T3

Hormony stresu blokują enzymy konwersji T4 do T3. T4 jest w większości nieaktywny w tej postaci i musi być konwertowany do T3. fT3 (wolne T3) jest aktywną formą, zaś odwotne T3 (rT3) jest nieaktywny. Pod wpływem stresu T3 częściej przekształca się w rT3. Taka nierównowaga powoduje, zwolnienie procesów metabolicznych dając objawy niedoczynności. 

O konwersji przeczytasz więcej tutaj

Stres może powodować osłabienie systemu immunologicznego

Podczas stresu organizm wycisza system immunologiczny, gdyż koncentruje się na walce ze stresorem. Jednak tłumiony układ odpornościowy może aktywować utajoną infekcję wirusową, która może wywołać chorobę autoimmunologiczną. Takim przykładem jest wirus Epsteina-Barr. W okresie aktywności wirus poszukuje schronienia wewnątrz komórek, po czym przechodzi w stan uśpienia, kryjąc się przed układem immunologicznym. Wirus może zostać aktywowany, np. pod wpływem stresu, a układ odpornościowy próbuje zwalczyć infekcję pod wpływem stanu zapalnego. Niezaadresowany stan zapalny uszkadza tkankę, prowokując sytuację stresową. Tworzy się błędne koło.

 „Stres jest nieswoistą reakcją organizmu na wszelkie stawiane mu żądania.”
Selye, 1979, s.25

Przyczyny i objawy stresu

Większość ludzi zdaje sobie sprawę z oczywistych stresorów psychospołecznych, takich jak kredyty, problemy finansowe, napięte harmonogramy, terminy w pracy, korki uliczne, życie rodzinne, egzaminy i wystąpienia publiczne, utrata pracy, wyjście za mąż czy śmierć kogoś bliskiego. Zapominamy jednak o innych sytuacjach wywołujących stres, takich jak wahania cukru we krwi, nietolerancje pokarmowe (szczególnie na gluten), problemy z jelitami, stany zapalne, przewlekłe infekcje, pasożyty i grzyby, toksyny. Wszystkie te czynniki powodują, że narażamy organizm na stres.

Niektóre typowe objawy  stresu

• Bóle głowy
• Zmęczenie
• Zmniejszona odporność
• Trudności z zasypianiem, wybudzanie się w nocy i ponowne zaśnięcie
• Wahania nastroju
• Rozdrażnienie, gdy ominiemy posiłek
• Zawroty głowy przy szybkiej zmianie pozycji z siedzącej w stojącą
• Pragnienie słodyczy lub kawy
• Wrzody żołądka

Radzenie sobie ze stresem

Radzenie sobie ze stresem polega na podejmowaniu poznawczych i behawioralnych wysiłków, które osoba ocenia jako obciążające. Według mnie bardzo ważna jest identyfikacja stresorów. Pojęcie stresu zakłada, że nieustannie musimy zmagać się ze stresującymi sytuacjami. Jeżeli nauczymy się traktować je jako integralną część życia, a nie zagrożenie, będzie nam łatwiej radzić sobie z nimi. To, jak sobie radzimy, jest indywidualne dla każdej osoby, zależne od wielu czynników, takich jak wiek, osobowość, sytuacja stresowa, stan zdrowia, stan psychiczny, doświadczenie życiowe, zasoby jakie posiadamy, aby ze stresem sobie poradzić i wielu innych. Jedna osoba może prezentować różne sposoby radzenia sobie ze stresem.

Na dobry początek pracy ze stresem

• Wyeliminuj używki
• Ustabilizuj poziom cukru we krwi
• Korzystaj z technik relaksacyjnych
• Ćwicz jogę
• Medytuj
• Odpoczywaj, relaksuj się, śmiej się
• Śpij
• Oddychaj
• Unikaj przyczyn stanów zapalnych
• Spożywaj EPA i DHA
• Witaminy i adaptogeny stosuj tylko na zalecenie osoby, która się na tym zna
• Bądź dla siebie miły i wyrozumiały. 

Jeśli chcesz odczuć korzyści relaksacji i medytacji zapisz się na sesję.