Czym są telomery – czyli dlaczego nie wszyscy wyglądamy młodo?

22.12.2021

Niektóre osoby w wieku pięćdziesięciu lat czują się i wyglądają na trzydzieści pięć, a inne w wieku trzydziestu pięciu lat wyglądają i czują się, jakby miały pięćdziesiąt. Na proces starzenia się i rozwoju chorób wpływa wiele czynników. Dzisiaj opowiem o telomerach, dzięki którym jesteśmy w stanie ustalić prędkość z jaką dany organizm ulega starzeniu oraz co wspólnego ma z tym dietetyk i wellbeing coach, czyli ktoś taki jak ja.

Czym są telomery

Telomery to wyspecjalizowane kompleksy nukleoproteinowe, które mają za zadanie chronić zakończenia prawidłowych chromosomów przed degradacją i fuzją. Odpowiadają za utrzymanie stabilności genomu. Innymi słowy telomery  to takie ochronne nasadki („skuwki”) na chromosomach, które pokazują, jak szybko się starzejesz. Każda komórka w naszym organizmie może podzielić się określoną liczbę razy, a następnie umiera. Długość telomerów odpowiada za to, jak szybko dana komórka umrze.

W organizmie każdego człowieka nieustannie dochodzi do podziału komórek, aby tkanki i organy w ciele mogły się regenerować. Każdy z tych podziałów skraca telomery. Dochodzi do momentu, w którym starzejące komórki nie są w stanie się już dzielić i telomery przestają ochraniać DNA.

Telomeraza

Za utrzymanie odpowiedniej długości telomerów odpowiada telomeraza. Jet to złożony enzym rybonukleoproteinowy, zbudowany z RNA i białek. Niektóre komórki mają zdolność do odwrócenia skracania telomerów dzięki ekspresji telomerazy. Zadaniem telomerazy jest dobudowanie brakującego odcinka nici DNA. Telomeraza występuje w intensywnie dzielących się komórkach, a jej aktywność zmniejsza się wraz z wiekiem. To zmniejszenie aktywności łączy się ze starzeniem się komórek.

Za co odpowiadają telomery

Telomery są związane z dobrostanem psychofizycznym, starzeniem i wieloma chorobami, w tym chorobami nowotworowymi. Telomery odzwierciedlają kondycję w ciele, taką jak:

• Poziom antyoksydantów we krwi
• Oponkę, czyli poziom tłuszczu na brzuchu, często powiązany z insuliną
• Umiejętność radzenia sobie ze stresem
• Poziom wsparcia społecznego, jaki odczuwasz

Styl życia i dieta w służbie telomerom i genom

Jak pisałam w artykule o dobrostanie na instagramie czynniki genetyczne wpływają tylko w około 20% na zdrowie, a styl życia w tym dieta i czynniki środowiskowe to prawie 70%. Moje klientki wiedzą, jak wiele można osiągnąć wprowadzając zmiany na tym polu.

Mamy wpływ na ekspresję genów. Profesor Fassano, naukowiec zajmujący się genami w kontekście chorób autoimmunologicznych mawiał, że geny to jest nabity pistolet, ale to my odpalamy spust. Stosując odpowiedni styl życia i sposób jedzenia możemy wyciszyć geny związane ze starzeniem (takie jak APOE4 i mTOR i) oraz włączyć dobre dla nas geny (takie gen długowieczności, czyli jak FOXO3).

Z moimi klientkami często pracujemy nad tematem mądrego, zgodnego z wiekiem starzenia się i widzimy efekty tych działań. Chcesz się dowiedzieć co możemy zrobić dla Ciebie umów się na Konsultację Wellbeing.

Dieta odmładza

Jako dietetyk powiem Ci, że stosując dobrą dietę, bogatą w składniki odżywcze, przeciwutleniacze i dobre tłuszcze możesz wpłynąć na swój wygląd, zdrowie i samopoczucie.

Zacznij od wyrzucenia z diety śmieciowego jedzenia i objadania się, pozbądź się przetworzonej żywności bogatej w tłuszcze trans i węglowodanów prostych. Wprowadź przeciwutleniacze. Masz je pod ręką. Np. o marchewce bogatej w witaminę A pisałam w innym artykule.

Podsumowanie

Podążanie ścieżką wellbeing zbudowaną na spersonalizowanych zaleceniach, w zależności od potrzeb, może wpłynąć na przebieg starzenia się organizmu. Sposób odżywiania, jakość snu oraz aktywność fizyczna mają ważny wpływ na telomery.  Przewlekły stres i sposób zarządzania nim, zaburzony work-life-balance oraz niewłaściwe środowisko mogą prowadzić do ich znacznego skrócenia. Zadbaj o siebie. Im wcześniej zaczniesz tym większą masz szansę na zachowanie zdrowia i dobrego wyglądu.

O pozostałych czynnikach będę pisać w kolejnych artykułach. Pozostań w kontakcie, a jeśli chcesz zacząć działać skorzystaj z Konsultacji . Znajdziemy dla Ciebie najlepszą strategię dbania o siebie.

Wybrane źródła:

http://psjd.icm.edu.pl/psjd/element/bwmeta1.element.psjd-173e9139-6aea-4390-ac51-79553595a4d7/c/Telomeraza___struktura_i_funkcja.pdf
http://www.czytelniamedyczna.pl/544,aktywnosc-telomerazy-i-dlugosc-telomerow-w-rozrostach-ukladu-chlonnego.html
https://pl.wikipedia.org/wiki/Telomeraza 
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6774720/