Jak tarczyca wpływa na zdrowie całego organizmu

12.10.2020

Tarczyca jest jednym z największych gruczołów dokrewnych (produkujących hormony). Hormony tarczycy kontrolują podstawową aktywność wszystkich komórek w naszym ciele. Komórki są wyposażone w receptory hormonów tarczycy i każda komórka potrzebuje określoną ilość tych hormonów. Nasz metabolizm, wzrost i rozwój zależą od tarczycy. Kiedy tarczyca pracuje prawidłowo, mamy energię i dobre samopoczucie. Kiedy zaczyna szwankować pojawiają się problemy zdrowotne. Wiele osób cierpiących na niedoczynność tarczycy, w tym zapalenie tarczycy Hashimoto, przyjmuje syntetyczny hormon tarczycy, najczęściej w postaci Euthyroxu lub Letroxu, jednak nie wszyscy wiedzą dlaczego hormon tarczycy jest ważny.

Tarczyca i hormony tarczycy

Tarczyca znajduje się w przedniej części szyi. Kształtem przypomina motyla. Składa się z dwóch płatów bocznych połączonych w środku paskiem tkanki. Normalna tarczyca waży od 20 do 60 gramów.

Produkty tarczycy:

• T4 (tyroksyna)
• T3 (trójjodotyronina)
• T2 i T1
• Kalcytonina

Tarczyca pod wpływem TSH wytwarza hormony T3 i T4, gdzie T4 stanowi około 80%, a T3 prawie 20%. T3 jest w większości wytwarzane z T4 poza tarczycą. Tarczyca wytwarza też T2, T1 i kalcytoninę produkowaną przez komórki C. Trwają badania nad T1, T2 i kalcytoniną.

Hormony wydzielane przez tarczycę wchodzą w interakcje z wszystkimi innymi hormonami, w tym insuliną, kortyzolem i hormonami płciowymi, takimi jak estrogen, progesteron i testosteron. Powiązanie hormonów i wzajemne ich oddziaływanie na siebie wyjaśnia, dlaczego źle funkcjonująca tarczyca niekorzystnie wpływa na różne objawy i choroby. 

Produkcja hormonów tarczycy

Uwalnianie hormonów tarczycy (T3 i T4) z gruczołu tarczowego jest kontrolowane przez hormon tyreotropowy (TSH) wytwarzany z przysadki mózgowej i hormon uwalniający tyreotropinę (TRH) wytwarzany przez podwzgórze. Stanowi to część pętli sprzężenia zwrotnego zwanej osią podwzgórze-przysadka-tarczyca. Kiedy wszystko działa prawidłowo hormony tarczycy są pod kontrolą. Gdy stężenie hormonów tarczycy spada, podwzgórze wydziela TRH, kolejno przysadka wydziela TSH, następnie tarczyca wydziela T3 i T4. Dzięki temu poziom hormonów tarczycy we krwi normuje się, podwzgórze zmniejsza produkcję TRH, a przysadka TSH. Podwzgórze i przysadka pozostają w ciągłej komunikacji, aby utrzymać właściwe poziomy T3 i T4.

Jeśli T3 jest mało – na skutek zbyt małej produkcji, albo słabej konwersji z T4 (więcej o konwersji tutaj)– cierpi cały organizm. Poziomy T3 mogą zostać zakłócone przez niewłaściwe odżywianie, toksyny, alergeny, infekcje i stres, a to prowadzi do chorób tarczycy, w tym niedoczynności tarczycy, nadczynności tarczycy oraz nowotworu tarczycy.

Rola tarczycy w metabolizmie białek, węglowodanów i tłuszczów

Hormon tarczycy odgrywa ważną rolę w metabolizmie białek, cukrów i lipidów. Hormony tarczycy stymulują syntezę, a także degradację białek. Hormony tarczycy odgrywają również rolę w metabolizmie węglowodanów oraz wpływają na syntezę, mobilizację i degradację tłuszczów. Ciężka niedoczynność tarczycy jest zwykle związana ze zwiększonym stężeniem cholesterolu całkowitego i aterogennych lipoprotein w surowicy.

Rola tarczycy w chorobach serca

Niedoczynność tarczycy i nadczynność tarczycy są powiązane z istotnymi klinicznie zaburzeniami sercowo-naczyniowymi. W niedoczynności tarczycy obejmują wysięk osierdziowy, niewydolność serca i złożone współzależności między niedoczynnością tarczycy a chorobą niedokrwienną serca. Choroby sercowo-naczyniowe związane z nadczynnością tarczycy obejmują tachyarytmię przedsionkową, dysfunkcję zastawki mitralnej i niewydolność serca. Zazwyczaj występują one u osób z wrodzonymi chorobami serca i sama dysfunkcja tarczycy rzadko powoduje poważne zaburzenia czynności układu sercowo-naczyniowego, jednak osoby będące w grupie ryzyka powinny być pod opieką zarówno endokrynologa, jak i kardiologa. 

Rola tarczycy w zdrowiu kości

Hormony tarczycy biorą udział w regulacji metabolizmu i przebudowy tkanki kostnej. U dorosłych T3 reguluje obrót kostny i gęstość mineralną kości, a prawidłowe stężenie hormonów tarczycy jest kluczowe do utrzymania optymalnej wytrzymałości kości. Niedoczynność tarczycy powoduje upośledzenie tworzenia kości i zwolnienie wzrostu, natomiast nadczynność tarczycy powoduje przyspieszony wzrost, zaawansowany wiek kostny i zmniejszoną masę kostną.

Rola tarczycy w płodności

Prawidłowo funkcjonująca tarczyca jest ważna dla płodności zarówno mężczyzn, jak i kobiet. Na męską płodność negatywnie wpływa zarówno niedoczynność, jak i nadczynność tarczycy. U kobiet niedoczynność tarczycy wiąże się z bardzo rzadko występującymi miesiączkami lub przedłużającymi się i bolącymi okresami. Zaburzenia czynności tarczycy mogą utrudniać zajście w ciąże i utrzymanie ciąży.

Rola tarczycy w ekspresji genów

Hormony tarczycy odgrywają ważną rolę w regulowaniu ekspresji genów. Czyni to poprzez receptory hormonów tarczycy, które są wiążącymi DNA czynnikami transkrypcyjnymi, które mogą aktywować lub represjonować transkrypcję genów.

Rola tarczycy w rozwoju mózgu

Hormon tarczycy odgrywa istotną rolę w rozwoju i funkcjonowaniu mózgu. Niedobór hormonu tarczycy może powodować problemy poznawcze. Trijodotyronina (T3) jest aktywnym hormonem tarczycy i kontroluje ekspresję genów zaangażowanych w mielinizację, różnicowanie komórek, migrację i sygnalizację.

Rola tarczycy w regeneracji nerwów obwodowych

Trijodotyronina (T3) odgrywa rolę w regeneracji nerwów obwodowych. Komórki Schwanna znajdują się w OUN (obwodowym układzie nerwowym) i wytwarzają osłonkę mielinową wokół aksonów neuronów, zapewniając im ochronę. Jeśli chodzi o regenerację nerwów obwodowych, badania wskazują, że T3 pomaga w tworzeniu osłonki mielinowej, prawdopodobnie poprzez bezpośrednią stymulację komórek Schwanna.

Podsumowanie

Hormony tarczycy są bardzo ważne i wszystkie zaburzenia poziomu hormonów mają bezpośredni wpływ na funkcjonowanie całego organizmu. W niektórych przypadkach przyjmowanie sztucznych hormonów nie jest konieczne, są jednak osoby, które powinny przyjmować hormony tarczycy, aby uchronić się przed przykrymi następstwami źle działającej tarczycy. Oczywiście idealne dla zdrowia tarczycy jest funkcjonalne podejście obejmujące indywidualnie dobraną dietę i suplementację, zmianę stylu życia, odpowiednią aktywność fizyczną oraz pracę ze stresem.

Masz problemy z tarczycą lub Hashimoto, masz wiele objawów i nie wiesz jak zacząć może zainteresuje Cię dołączenie do mojego indywidualnego kursu w ofercie

 Wybrane źródła: 

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmedhealth/PMH0072572/

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC329618/pdf/jcinvest00482-0003.pdf

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24618783

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/6231411

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/6321848

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10997623

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10878749

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29357290

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22138353

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3628215/

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19885809https://journals.viamedica.pl/endokrynologia_polska/article/viewFile/25893/20711

https://academic.oup.com/edrv/article/31/5/702/2354820

http://www.amjmed.com/article/0002-9343(90)90532-I/pdf